وَ سِينُ اِسْتَفْعَلَ اَيْضًا يَجِئُ لِمَعَانٍ لِلطَّلَبِ، نَحْوُ؛ اَسْتَغْفِرُ اللهَ اَىْ اَطْلُبُ الْمَغْفِرَةَ. وَ لِلسُّؤَالِ، نَحْوُ؛ اِسْتَخْبَرَ اَىْ سَئَلَ الْخَبَرَ. وَ لِلتَّحَوُّلِ، نَحْوُ؛ اِسْتَحَلَّ الْخَمْرُ اَىْ اِنْقَلَبَ الْخَمْرُ خَلاًّ. وَ لِلْاِعْتِقَادِ، نَحْوُ؛ اِسْتَكْرَمْتُهُ اَىْ اِعْتِقَدْتُ أَنَّهُ كَرِيمٌ. لِلْوِجْدَانِ، نَحْوُ؛ اِسْتَجَدْتُ شَيْئًا اَىْ وَجَدْتُهُ جَيِّدًا. وَ لِلتَّسْلِيمِ، نَحْوُ؛ قَوْلِهِمْ اِسْتَرْجَعَ الْقَوْمُ عِنَدَ الْمُصِيبَةِ اَىْ قَالُوا إِنَّا لله وَ إِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ
وَ سِينُ اِسْتَفْعَلَ istef’âle (istif’âl babı) babındaki sin harfi, اَيْضًا aynı şekilde, يَجِئُ gelir, لِمَعَانٍ bir takım manalar için, لِلطَّلَبِ talep için, نَحْوُ؛ misali şöyledir; اَسْتَغْفِرُ اللهَ “Allahtan bağışlanma diledim” اَىْ yani, اَطْلُبُ talep ederim, الْمَغْفِرَةَ mağfiret. وَ لِلسُّؤَالِ istef’âle (istif’âl babı) babındaki sin harfi suâl için; نَحْوُ؛ misali şöyledir; اِسْتَخْبَرَ “haber sordu” اَىْ yani, سَئَلَ الْخَبَرَ “haber sordu” gibidir. وَ لِلتَّحَوُّلِ tahavvül “dönüşüm” içindir; نَحْوُ؛ misali şöyledir; اِسْتَحَلَّ الْخَمْرُ “şarap dönüştü” اَىْ yani, اِنْقَلَبَ الْخَمْرُ خَلاًّ “şarap sirkeye dönüştü” gibidir. وَ لِلْاِعْتِقَادِ itikad içindir; نَحْوُ؛ misali şöyledir; اِسْتَكْرَمْتُهُ “Onun kerim olduğuna inandım, o kanaatteyim” اَىْ yani, اِعْتِقَدْتُ inandım, أَنَّهُ كَرِيمٌ onun kerim olduğuna. لِلْوِجْدَانِ vicdan içindir; نَحْوُ؛ misali şöyledir; اِسْتَجَدْتُ شَيْئًا “onu bir şekilde buldum” اَىْ yani, وَجَدْتُهُ جَيِّدًا onu iyi buldum. وَ لِلتَّسْلِيمِ teslim içindir; نَحْوُ؛ misali şöyledir; قَوْلِهِمْ onların, müminlerin kavli, اِسْتَرْجَعَ الْقَوْمُ عِنَدَ الْمُصِيبَةِ “kavim, müsibet anında her şey Allaha rücu’ eder” dediler, o hisse büründüler. اَىْ yani, قَالُوا dediler ki; إِنَّا لله muhakkak ki biz Allah içiniz, وَ إِنَّا إِلَيْهِ ve muhakkak ona, رَاجِعُونَ rücu’ (dönen) edicileriz.
Metnin Toplu Manası; اِسْتِفْعَالْ babının başındaki sin ve ta harfleri tıpkı bir önceki gibi yani اِفْعَالْ babındaki hemze gibi bir takım manalara delalet eder. Tabloda görelim;
İstifal Babının Manaları | |
Talep | اَسْتَغْفِرُ اللهَ |
Suâl | اِسْتَخْبَرَ |
Tahavvül | اِسْتَحَلَّ الْخَمْرُ |
İtikad | اِسْتَكْرَمْتُهُ |
Vicdan | اِسْتَجَدْتُ |
Teslim | اِسْتَرْجَعَ الْقَوْمُ |
Selamün aleyküm ve rahmetullahi ve beraketuh hocam استبصار ve استذكار hangi manalara geliyor ve cümlenin siyakında bunları anlamak için ne yapmak lazım Allah razı olsun.
Aleyküm selam. Bir fiil istifal babına girerse bir çok mana kazanıyor. İzzi dersinde anlatıldı. Bu babın temel manası taleptir. İstiklal = en az olanı talep etmektir, istiğfar = mağfiret istemektir.
Uygulamayı satın aldıktan sonra içerisindeki bazi bilgileri kişilerle paylaşabiliyor müyüz?