Zarf-ı Müstekar

وَ قَدْ يُحْذَفُ الْمُتَعَلَّقُهُ فَإِنْ كَانَ الْمَحْذُوفُ فِعْلاً عَامًّا مُتَضَمَّنًا فِي الْجَارِّ وَ الْمَجْرُورِ يُسَمَّيَانِ ظَرْفًا مُسْتَقَرًّا. نَحْوُ؛ زَيْدٌ فِي الدَّارِ أىْ حَصَلَ

وَ قَدْ يُحْذَفُ bazen hazf olunur, الْمُتَعَلَّقُهُ onun (car ve mecrurun) tealluk ettiği, yani müteallak hazf olunur, فَإِنْ كَانَ eğer olursa, الْمَحْذُوفُ mahzuf, hazf olunan, فِعْلاً bir fiil, öyle fiil ki; عَامًّا umumi. Bu mahzuf olan umumi fiil ise مُتَضَمَّنًا tazammun eder , gizlenir, فِي الْجَارِّ وَ الْمَجْرُورِ car ve mecrurda. Yani carr ve mecrurda gizlenmiş ise,  يُسَمَّيَانِ o ikisi (car ve mecrur) isimlendirilir, ظَرْفًا مُسْتَقَرًّا zarf-ı müstekar diye. نَحْوُ misali şöyledir; زَيْدٌ فِي الدَّارِ “Zeyd evdedir” أىْ yani, حَصَلَ hasıl oldu.

Metnin Toplu Manası; Bazı kere müteallak hazf olunur (silinir). Eğer hazf olunan müteallak, carr ve mecruruda gizlenmiş (mütezammen) olan fiil-i âmm (umumi fiil) olursa, carr ve mecrur; Zarf-ı müstekar diye tesmiye olunur. Hazf olunmuş müteallakın manası carr ve mecrurda gizlenmiştir.

Mahzuf müteallak  حَصَلَ ‘ dir. Manası فى الدار ‘dan anlaşılan  حَصَلَ ‘dir.  حَصَلَ fiili asla zikredilmemek üzere hazf edildi. Böylece فى الدار  carr ve mecruru zarf-ı müstekar olup, mübteda olan زيد lafzının haberi olmak üzere mahallen merfu olmuştur. Müstekar; Yerleşilen veya istikrar olunan mahal, durulan yer, Karargâh.. Umumi fiiller; Mevcut olan her şeye şamil olan fiillerdir;  Bunlar: كَائِنٌ ، حَاصِلُ ، مَوْجُودٌ ، ثُبُوتٌ ، اِسْتِقْرَارٌ ، وُقُوعٌ Not: Carr ve Mecrur hakkında, zikredilen bütün hususlar zarf olan lafızlar hakkında geçerlidir. Bu zarf olan lafızlar ; امام ، مع ، لدى ، عند v.s dir. Terkipte zikredilen bir zarf, efal-i ammeden mahzuf bir lafza müteallik (tealluk ederse) olursa, o zarf  “Zarf-ı Müstekar” olur. Misal; زَيْدٌ مَعَك  (Zeyd,seninle beraberdir) terkibindeki  مع zarfı, efal-i ammeden mahzuf  وُجِدَ fiiline veya  مَوْجُودٌ ism-i mefulune müteallik olan bir Zarf-ı müstekardır. Misal; زَيْدٌ اَمَامَ المَسْجِدِ (Zeyd, mescidin önündedir) terkibindeki  امام zarfı, efal-i ammeden mahzuf  كَانَ fiiline veya  كَائِنٌ ism-i failine müteallik olan bir Zarf-ı müstekardır.