2. Tecavrebe تَفَوْعَلَ Babı

اَلْبَابُ الثَّانِى؛ تَفَوْعَلَ يَتَفَوْعَلُ تَفَوْعُلاً وَ مَوْزُونُهُ؛ تَجَوْرَبَ يَتَجَوْرَبُ تَجَوْرُبًا وَ عَلاَمَتُهُ؛ أَنْ يَكُونَ مَاضِيهِ عَلَى خَمْسَةِ أَحْرُفٍ بِزِيَادَةِ التَّاءِ فِي أَوَّلِهِ وَ الْوَاوِ بَيْنَ الْفَاءِ وَ الْعَيْنِ وَ بِنَاؤُهُ؛ أَيْضًا لِلْمُطَاوَعَةِ، نَحْوُ؛ جَوْرَبْتُهُ فَتَجَوْرَبَ

اَلْبَابُ الثَّانِى Rübai Mezid Hümasiye Mülhak olan 5 babın ikincisi, mazide تَفَوْعَلَ ve muzaride يَتَفَوْعَلُ ve masdarda ise تَفَوْعُلاً vezinlerinde gelir, وَ مَوْزُونُهُ bu bablara uygun mevzunlar ise mazide تَجَوْرَبَ ve muzaride يَتَجَوْرَبُ ve masdarda ise تَجَوْرُبًا şeklindedir, وَ عَلاَمَتُهُ bu babın alameti; أَنْ يَكُونَ olmasıdır, مَاضِيهِ mazisinin, عَلَى خَمْسَةِ أَحْرُف beş harf üzere olması, بِزِيَادَةِ التَّاءِ bir te harfi ziyadesiyle, فِي أَوَّلِهِ sülasi mücerred fiilin evveline, وَ الْوَاوِ ve vav harfi ziyadesiyle, بَيْنَ الْفَاءِ وَ الْعَيْنِ o sülasi mücerred fiilin fa ul-fiili ile ayn ul-fiili arasına, وَ بِنَاؤُهُ bu babın binası, أَيْضًا bir önceki babta olduğu gibi, لِلْمُطَاوَعَةِ mutavaât içindir, نَحْوُ misali şöyledir; جَوْرَبْتُهُ “Ona çorap giydirdim” ve فَ böylece o da, تَجَوْرَبَ “giydi” yani o çorabı giydi.

Metnin Toplu Manası: Rübai Mezid Hümasiye Mülhak olan 5 babın ikincisi, mazide تَفَوْعَلَ ve muzaride يَتَفَوْعَلُ ve masdarda ise تَفَوْعُلاً vezinlerinde gelir. Bu baba uygun mevzunlar ise mazide تَجَوْرَبَ ve muzaride يَتَجَوْرَبُ ve masdarda ise تَجَوْرُبًا şeklindedir. Bu babın alameti, sülasi mücerred bir fiilin evveline bir te harfi ve fa ul-fiili ile ayn ul-fiili arasına bir vav harfi ziyade edilmesiyle ortaya çıkan fiilin 5 harf üzere olmasıdır. Bu babın binası bir önceki تَفَعْلَلَ babı gibi mutavaât içindir. Mutavaât fiilin misali ise جَوْرَبْتُهُ “Ona çorap giydirdim” terkibindeki جَرَبَ fiilinin تَفَوْعُلاً babına girerek تَجَوْرَبَ olmasıyla gerçekleşir.
جرب fiilinin تَفَوْعُلْ babına nasıl girdiğini tablo olarak inceleyiniz.

جرب fiili sözlükte kın, heybe, oyuk manalarına gelmektedir.