وَ أَمَّا الْمَجْرُورُ فَاثْنَانِ. اَلْأَوَّلُ؛ بِحَرْفِ الْجَرِّ، نَحْوُ؛ إِعْمَلْ بِإِخْلاَصٍ وَ الثَّانِى الْمَجْرُورُ بِالْإِضَافَةِ، نَحْوُ؛ ذَنْبُ الْعَبْدِ يُسَوِّدُ قَلْبَهُ
وَ أَمَّا الْمَجْرُورُ dört kısımda (merfu, mansub, mecrur ve meczum) incelenen ve toplamda 25 adet olan mamulü bilasale’nin üçüncü kısmı olan mecrura gelince; فَاثْنَانِ iki tanedir. اَلْأَوَّلُ birincisi; بِحَرْفِ الْجَرِّ harf-i cerr ile mamulü mecrurdur. نَحْوُ buna misal; إِعْمَلْ بِإِخْلاَصٍ “İhlas ile amel et” terkibinde olduğu gibidir. وَ الثَّانِى ikincisi ise; الْمَجْرُورُ بِالْإِضَافَةِ izafet ile (muzafun ileyh olmayla) mecrur olma durumudur. نَحْوُ izafete misal; ذَنْبُ الْعَبْدِ يُسَوِّدُ قَلْبَهُ “Kulun günahı kalbini karartır” gibidir.
Metnin Toplu Manası; dört kısımda (merfu, mansub, mecrur ve meczum) incelenen ve toplamda 25 adet olan mamulü bilasale’nin üçüncü kısmı olan mecrur 2 tanedir. Birincisi Harf-i Cerr’dir. Misali; إِعْمَلْ بِإِخْلاَصٍ terkibindeki بِ harf-i cerridir. إِخْلاَصٍ lafzını cerr etmiştir. إِخْلاَصٍ lafzı mamulü mecrurdur. Harf-i Cerrler konusuna göz atabilirsiniz. İkincisi ise İzafetle Mecrur olma durumudur. Buna misal; ذَنْبُ الْعَبْدِ يُسَوِّدُ قَلْبَهُ terkibindeki الْعَبْدِ kelimesi muzafun ileyhtir ve ذَنْبُ kelimesi ise muzaftır. Muzafun ileyh; bir şeyin kendisine izafe (eklenme) edilmesi demektir. ذَنْبُ الْعَبْد “Kulun Günahı” demek Türkçedeki isim tamlamasıdır. ذَنْبُ lafzı, الْعَبْد lafzına izafe edilmiştir.
| Mamulu Mecrur 2 tanedir |
| Harf-i Cerr ile Mecrur |
| İzafet ile Mecrur |
Atful beyan ve bedel arasındaki fark nedir. Bedelde soru edatı olarak ”ondan bedel nedir” deriz . Atful beyanda soru edatı nasıl olmalıdır.teşekkür ederim
merhaba,
atf, 2 kısımdır. 1. si atf ul-beyan ve 2.si ise atf un-nesak.
atf ul-beyan; bir isimi beyan etmek için eklenen diğer isimdir.
atf uk-nesak; atıf harflerinden biriyle yapılan sıralı atıftır.
gelelim bedel ile atf ul-beyan arasındaki farka; bedelde kastedilen tabii, atf ul-beyanda kastedilen matbuu dur.
Bir misal; sana جاء اخوك حسين “kardeşin Hüseyin geldi” dediğimde, eğer tek kardeşin hüseyin ise hüseyin lafzı اخوك lafzından bedeldir. yani kardeşinden bedel hüseyini kastediyorum diyorum.
şayet 2 kardeşin varsa ve birisi hüseyin diğeri x kişi ise hüseyin lafzı اخوك lafzından atf ul-beyandır. çünkü 2 kardeşin var ve ben sana kardeşin geldi diyorum, bu lafımdan ötürü hangi kardeşin olduğu akla gelir ve ben bu durumu beyan etmek için “hüseyin” derim ve atf ul-beyan gerçekleşir. hüseyin lafzını اخوك “senin kardeşin” lafzına atfen söyledir. Bu atıf aynı zamanda “beyan” eder ve atf ul-beyan ortaya çıkar. 1 kardeşin olsaydı ve o da hüseyin olsaydı, kardeşin geldi dediğimde aklına hangi kardeşim geldi sorusu gelmezdi. Ama ben yine “hüseyin” diye lafzetsem o halde bedel olur.
Bedelde kastolunan tabi atfu beyanda kastolunan metbudur.