İfti’âl إِفْتِعَالْ Babı

Sülasi mücerred bir fiilin evveline kesreli bir elif ve fa ul-fiili ile ayn ul-fiili arasına da meftuh bir te harfi getirilmek suretiyle mazi fiilin 5 harf üzere olmasıyla bina edilir.

عَ	مَ	جَ	جَمَعَ
lam ul- fiil	Ayn ul-fiil	Fa ul-fiil	Sülasi Mücerred Mazi Fiil

ـلَ	ـعَـ	ـتَـ	فْـ	إِ
ـعَ	ـمَـ	ـتَـ	جْـ	إِ
إِجْتَمَعَ – جَمَعَ

Sülasi mücerred bir fiil bu baba girdiğinde manasında bir takım değişiklikler olur. Daha önce malum olan fiil bu baba girince meçhul olur. Bununla beraber mutavaat (dönüşlülük) ve müşareket (ortaklık) manaları da elde eder.

إِجْتَمَعَ	جَمَعَ
İftial babından mazi	Sülasi mücerred mazi
toplandı	topladı

إِفْتِعَالاً	يَفْتَعِلُ	إِفْتَعَلَ
إِجْتِهَادًا	يَجْتَهِدُ	إِجْتَهَدَ
çalışmak gayret etmek savaşmak	çalışıyor gayret ediyor savaşıyor	çalıştı gayret etti savaştı

إِشْتَرَقَ كُلُّ الْأَعْضَاءِ فِي الْإِجْتِمَاعِ

Tüm üyeler toplantıya katıldı

إِكْتَسَبَ التُّجَّارُ مَالاً كَثِيرًا

Tüccar çok mal kazandı

يَفْتَخِرُ الْمُؤْمِنُ بِإِيمَانِهِ

Mümin imanıyla öğünür

إِنْتَقَلْتُ إِلَى بَيْتٍ جَدِيدٍ

Yeni bir eve taşındım

إِشْتَرَيْتُ قَلَمًا

Bir kalem satın aldım

Mana	Vezinler	Mevzunlar
Fiil-i Mazi	إِفْتَعَلَ	إِجْتَهَدَ
Fiil-i Muzari	يَفْتَعِلُ	يَجْتَهِدُ

Mimsiz Masdar	إِفْتِعَالاً	إِجْتِهَادًا
İsm-i Fail	مُفْتَعِلٌ	مُجْتَهِدٌ
İsm-i Meful	مُفْتَعَلٌ	مُجْتَهَدٌ
Cehd-i Mutlak	لَمْ يَفْتَعِلْ	لَمْ يَجْتَهِدْ
Cehd-i Mustağrak	لَمَّا يَفْتَعِلْ	لَمَّا يَجْتَهِدْ
Nefy-i Hal	مَا يَفْتَعِل	َا يَجْتَهِدُ
Nefy-i İstikbal	لاَ يَفْتَعِلُ	لاَ يَجْتَهِدُ
Te’kid-i Nefy-i İstikbal	لَنْ يَفْتَعِلَ	لَنْ يَجْتَهِدَ
Emr-i Gaib	لِيَفْتَعِلْ	لِيَجْتَهِدْ
Nehy-i Gaib	لاَ يَفْتَعِلْ	لاَ يَجْتَهِدْ

Emr-i Hazır	إِفْتَعِلْ	إِجْتَهِدْ
Nehy-i Hazır	لاَ تَفْتَعِلْ	لاَ تَجْتَهِدْ
Mimli Masdar	مُفْتَعَلٌ	مُجْتَهَدٌ
Masdar-ı merre	إِفْتِعَالَةً	إِجْتِهَادَةً
Masdar-ı nev	إِفْتِعَالَةً حَسَنَةً	إِجْتِهَادَةً حَسَنَةً
İsm-i Tasgir	فُتَيْعِيلٌ	جُتَيْهِيدٌ
İsm-i Mensub	إِفْتِعَالِيٌّ	إِجْتِهَادِيٌّ
İsm-i Tafdil	أَحْسَنُ إِفْتِعَالاً	أَحْسَنُ إِجْتِهَادًا
Teaccüb ül-evvel	مَا أَحْسَنَ إِفْتِعَالَهُ	مَا أَحْسَنَ إِجْتِهَادَهُ
Teaccüb üs-sani	أَحْسِنْ بِإِفْتِعَالِهِ	أَحْسِنْ بِإِجْتِهَادِهِ

İfti’âl babından gelen bir takım fiiller ve manaları;

İfti’âlMasdar	İfti’âl Muzari	İfti’âl  Mazi	Sülasi mazi
إِفْتِعَالاً	يَفْتَعِلُ	إِفْتَعَلَ	فَعَُِلَ
إِمْتِحَانًا test etmek	يَمْتَحِنُ test ediyor	إِمْتَحَنَ test etti	مَحَنَ sınadı
إِقْتِصَادًا tutumlu olmak	يَقْتَصِدُ tutumlu oluyor	إِقْتَصَدَ tutumlu oldu	قَصَدَ tutumlu oldu
إِحْتِرَامًا saygın olmak	يَحْتَرِمُ saygın oluyor	إِحْتَرَمَ saygın oldu	حَرَمَ saygı gösterdi
إِفْتِخَارًا öğünmek	يَفْتَخِرُ öğünüyor	إِفْتَخَرَ öğündü	فَخُرَ öğdü
إِنْتِقَلاً taşınmak	يَنْتَقِلُ taşınıyor	إِنْتَقَلَ taşındı	نَقَلَ aktardı
إِنْتِحَارًا öldürmek	يَنْتَحِرُ öldürüyor	إِنْتَحَرَ öldürdü	نَحَرَ boğazladı
إِنْتِظَامًا düzenli olmak	يَنْتَظِمُ düzenli oluyor	إِنْتَظَمَ düzenli oldu	نَظَمَ dizdi
إِرْتِفَاعًا yükselmek	يَرْتَفِعُ yükseliyor	إِرَتَفَعَ yükseldi	رَفَعَ yüksek oldu

İfti’âl babından mazi, muzari ve emir emsile-i muttaride;

إِجْتَهَدُوا onlar çalıştılar	إِجْتَهَدَا ikisi çalıştı	إِجْتَهَدَ çalıştı
إِجْتَهَدْنَ onlar çalıştılar	إِجْتَهَدَتَا ikisi çalıştı	إِجْتَهَدَتْ o çalıştı
إِجْتَهَدْتُمْ sizler çalıştınız	إِجْتَهَدْتُمَا ikiniz çalıştınız	إِجْتَهَدْتَ sen çalıştın
إِجْتَهَدْتُنَّ sizler çalıştınız	إِجْتَهَدْتُمَا ikiniz çalıştınız	إِجْتَهَدْتِ sen çalıştın
إِجْتَهَدْنَا biz çalıştık إِجْتَهَدْتُ ben çalıştım

يَجْتَهِدُونَ onlar çalışıyor	يَجْتَهِدَانِ ikisi çalışıyor	يَجْتَهِدُ çalışıyor
يَجْتَهِدْنَ onlar çalışıyor	تَجْتَهِدَانِ ikisi çalışıyor	تَجْتَهِدُ o çalışıyor
تَجْتَهِدُونَ sizler çalışıyorsunuz	تَجْتَهِدَانِ ikiniz çalışıyorsunuz	تَجْتَهِدُ sen çalışıyorsun
تَجْتَهِدْنَ sizler çalışıyorsunuz	تَجْتَهِدَانِ ikiniz çalışıyorsunuz	تَجْتَهِدِينَ sen çalışıyorsun
نَجْتَهِدُ biz çalışıyoruz أَجْتَهِدُ ben çalışıyorum

إِجْتَهِدُوا çalışın	إِجْتَهِدَا çalışın	إِجْتَهِدْ çalış
إِجْتَهِدْنَ çalışın	إِجْتَهِدَا çalışın	إِجْتَهِدِي çalış