Aksam-ı Seba / 7 Kısım

1. Salim Fiil: Asıl harflerinde hemze, harf-i illet (elif, vav, ya) ve harf-i tad’if (tekrar eden harf) bulunmayan fiile salim fiil denilir. Misal; نَصَرَ “nasara-yardım etti” gibi.

2. Mehmuz Fiil: Asıl harflerinde hemze bulunan fiile mehmuz denilir. Eğer bu hemze fiilin faul fiilinde ise ona mehmuz-ul fa denilir, misal; أَخَذَ “ehaze-aldı” gibi. Eğer bu hemze fiilin aynul fiilinde ise ona mehmuz-ul ayn denilir, misal; سَئَلَ “seele-sordu” gibi. Eğer bu hemze fiilin lamul fiilinde ise ona mehmuz-ul lam denilir, misal; قَرَأَ “karae-okudu” gibi.

3. Mudaaf Fiil: Asıl harflerinde harf-i tad’if (tekrar eden harf yani şeddeli harf) bulunan fiile mudaaf denilir, misal; مَدَّ“medde-uzattı” gibi (aslı مَدَدَ ‘dir).

Asıl harflerinde harf-i illet (vav ve ya) bulunan fiile mutel fiil denilir. Misal, ecvef ve nakıs olmak üzere üç kısımdır.

4. Misal Fiil: Eğer illet harfi fiilin faul fiilinde ise ona Misal veya mutel-ul fa denilir, misal; وَعَدَ “veade-vaadetti” gibi.

5. Ecvef Fiil: Eğer illet harfi fiilin aynul fiilinde ise ona Ecvef veya mutel-ul ayn denilir, misal; قَاَلَ “kale-söyledi” gibi (aslı قَوَلَ ‘dir).

6. Nakıs Fiil: Eğer illet harfi fiilin lamul fiilinde ise ona Nakıs veya mutel-ul lam denilir, misal; غَزَا “ğaza-gaza etti” gibi (aslı غَزَوَ ‘dir).

7. Lefif Fiil: Eğer illet harfi, fiilin aynul fiili ve lamul fiili ise veya faul fiili ve lamul fiili ise o fiile Lefif denilir. Aynul fiili ve lamul fiili harf-i illet olan lefif fiile Lefif ul-Makrun denilir, misal; طَوَى “tava-dürdü” gibi (aslı طَوَىَ ‘dir). Faul fiili ve lamul fiili harf-i illet olan lefif fiile ise Lefif-i Mefruk denilir, misal; وَقَى “veka-korudu” gibi (aslı وَقَىَ ‘dir).