Sülasi mezid südasilerin ikinci babı İf’î’âl إِفْعِيعَالْ babıdır. Bu bab, sülasi mücerred olan mazi bir fiilin evveline bir hemze, ayn ul-fiili ile lam ul-fiili arasına sırasıyla bir vav ve bir de ayn ul-fiil cinsinden bir harf gelmesi suretiyle ortaya 6 harfli (3 asıl + 3 ziyade) bir fiilin çıkmasıyla olur.
|
||||||||||||||||
Masdar | Muzari | Mazi | ||||||||||||||
إِفْعِيعَالاً | يَفْعَوْعِلُ | إِفْعَوْعَلَ | ||||||||||||||
إِعْشِيشَابًا | يَعْشَوْشِبُ | إِعْشَوْشَبَ |
Bu bab, daha önce sülasi mücerred olan fiilin manasını kuvvetlendirmeyi ifade eder. Örneğin عَشُبَ الْأَرْصُ “yeryüzü az yeşerdi” cümlesindeki عَشُبَ sülasi mücerred fiili bu baba girince evveline bir hemze, ayn ul-fiili ile lam ul-fiili arasına sırasıyla bir vav ve bir de ayn ul-fiil cinsinden bir harf gelmesi suretiyle إِعْشَوْشَبَ şeklinde karşımıza çıkar. إِعْشَوْشَبَ الْأَرْضُ “yeryüzü yemyeşil oldu” dediğimizde عَشُبَ ile إِعْشَوْشَبَ arasındaki farkı görebiliriz.
Bu bab lazım fiilerin geldiği bir babtır. Ama bazen bu babta gelen lazım fiillere müteaddi manası yüklenebilir, misali; إِعْرَوْرَيْتُ الْفَرَسَ “Ata eyersiz bindim” cümlesindeki إِعْرَوْرَى fiili sanki رَكِبَ fiili gibi mefule müteaddi olan bir fiil gibi isti’mal olunmuştur.
Sülasi mücerred Mazi | عَشُبَ |
İf’î’âl babından malum mazi | إِعْشَوْشَبَ |
İf’î’âl babından meçhul mazi | أُعْشُوشِبَ لَهُ |
İf’î’âl babından malum muzari | يَعْشَوْشِبُ |
İf’î’âl babından meçhul muzari | يُعْشَوْشَبُ لَهُ |
İf’î’âl babından mimsiz masdar | إِعْشِيشَابًا |
Not: Lazım bir fiil meçhul yapılınca harf-i cerr ile zikredilmesi gerekir. Tasrifat kısmında verilen (verilecek olan) tüm fiillerde buna dikkat etmenizi rica ederiz. Bu, az kullanılan bir babtır. Karşınıza çıkarsa manayı teşdid ettiğini bilmeniz yeterlidir.