1. Lafzen Benzeyiş

أَمَّا الْأَوَّلُ، لَفْظًا؛ فَلِمُوَازَنَتِهِ لَهُ فِي الْحَرَكَاتِ وَ السَّكَنَاتِ، نَحْوُ؛ ضَارِبٌ يَضْرِبُ وَ مُدَحْرِجُ يُدَحْرِجُ

أَمَّا الْأَوَّلُ birinci benzeyiş, لَفْظًا lafzendir, فَ bu benzeyiş, لِ içindir, مُوَازَنَتِهِ fiil-i muzarinin muvazenesinin yani kuruluşunun, لَهُ ona yani ism-i faile benzemesindendir, فِي الْحَرَكَاتِ harekelerde, وَ السَّكَنَاتِ ve sükûnlarda, نَحْوُ misali şöyledir; ضَارِبٌ “vuran” ism-i faildir, يَضْرِبُ “vuruyor” fiil-i muzaridir, وَ مُدَحْرِجُ ve “yuvarlayan” ism-i faildir ve يُدَحْرِجُ “yuvarlıyor” fiil-i muzaridir.

Metnin Toplu Manası: Fiil-i muzarinin ism-i faile birinci benzeyişi lafzen olur. Bu durum, fiil-i muzarinin ism-i faile harekelerde ve sükûnatta muvazene yönünden benzemesiyle olur. Misal ضَارِبٌ ve يَضْرِبُ gibi ve مُدَحْرِجُ ve يُدَحْرِجُ gibidir.يَضْرِبُ muzari fiilinin hareke ve sukün sıralaması fetha, cezm, kesre ve dammedir. ضَارِبٌ ism-i failinin hareke ve sükûn sırası fetha, cezm, kesre ve dammedir. Görüldüğü gibi hareke ve sükûn sırası müsavidir. ضَارِبٌ lafzındaki elif harfi cezmlidir bu yüzden hareke almamıştır. مُدَحْرِجُ ve يُدَحْرِجُ lafızları da aynı şekildedir.