و لا يَجُوزُ حَذْفُ مَفْعُولَيْهَا مَعًا أَوْ أَحْدِهِمَا بِدُونِ قَرِينَةٍ. وَ مَعَ قَرِينَةٍ كَثُرَ حَذْفُهُمَا مَعًا و قَلَّ حَذْفُ أَحْدِهِمَا فَقَطْ.
و لا يَجُوزُ ve caiz değildir, حَذْفُ مَفْعُولَيْهَا onun (kalp fiillerinin) mefullerinin hazfi, مَعًا her ikisi (1. meful ve 2. meful) beraber olarak, أَوْ veya, أَحْدِهِمَا onun mefullerinin bir tanesini, بِدُونِ قَرِينَةٍ karine olmaksızın. وَ مَعَ قَرِينَةٍ karine ile beraber, كَثُرَ çok oldu, çoktur; حَذْفُهُمَا o ikisinin (1. ve 2. mefullerin) hazfi, مَعًا beraber, و قَلَّ ve az oldu, azdır; حَذْفُ أَحْدِهِمَا o ikisinin (1. ve 2. mefullerin) birinin hazfi, فَقَطْ sadece.
Metnin Toplu Manası; Kalp fiillerinin mefullerinin, her ikisinin veya bir tanesinin karine olmaksızın hazf edilmesi caiz değildir. Fakat karine ile beraber, her iki mefulün hazf edilmesi çok olur, tek bir mefulün hazf edilmesi ise azdır. Bu iki meful aslen mübteda ve haberdir. İkisi bir olunca anlaşıldığından bir tanesini hazf edip diğerini bırakmak az olur, ama ikisinin yerine delalet eden karineyle ikisi birden çoğu kere hazf olunabilir. İki mefulün (Mübteda ve Haber) karine ile birlikte hazfedilmesine misal; مَنْ يَسْمَعْ يَخَلْ terkibi “Bir şey işiten işittiğini doğru zanneder” gibi. Bu terkibin aslı; مَنْ يَسْمَعْ شَيْئًا يَخَلْ مَسْمُوعَهُ صَادِقًا şeklindedir. Burada kalp fiili يَخَلْ ‘dir. Bu يَخَلْ kalp fiilinin birinci mefulü مَسْمُوعَهُ lafzı, مَنْ يَسْمَعْ ‘nın delaleti ile hazf edilmiştir. Bu يَخَلْ kalp fiilinin ikinci mefulü olan صَادِقًا lafzı ise, يَخَلْ kalp fiilinin delaleti ile hazf edilmiştir. Zaten يَخَلْ kalp fiili inanır manasında, صَادِقًا lafzının hazfedilmesi caiz olmuştur.
Yorum Yaz