Farsçada “geniş zaman” kalıbını elde etmek için masdara ihtiyacımız yoktur. Bilmemiz gerekir ki her masdarın geniş zamanı farklıdır. Görülen geçmiş zamandan farklı olarak özellikle bilmemizi gerektiren, formülle ortaya çıkacak bir form değildir geniş zaman yapısı. Misal verecek olursak; رَفْتَنْ “reften-gitmek” demektir. Sonundaki masdar nun’unu atınca رَفْتْ “reft-gitti” manası ortaya çıkıyor. Bu görülen geçmiş zaman için basit bir durum. Ama bize “gider” manası gereklidir. Yani geniş zaman eylemi gereklidir. Haliyle özel olarak “gitti” fiilini “gider” şeklinde geniş zamanda istiyorsak رَوْ “rev – gider” halinde olduğunu bilmemiz lazımdır. Aşağıdaki tabloda verilmiştir. Çoğunlukla geniş zaman, şimdiki zaman kalıbıyla مِى ekiyle kullanılır. Ve olumsuz yapmak istediğimizde fiile değil مِى ekine نَه “olumsuzluk edatı”nı ekleyeceğiz. Bir sonraki derste göreceğiz.
رَفْتَنْ “reften-gitmek” |
Geniş Zaman |
Geçmiş Zaman |
Munfasıl Zamir |
رَوَمْ |
رفتم |
من |
رَوِى |
رفتی |
تو |
رَوَدْ |
رفت |
او |
رَوِيمْ |
رفتیم |
ما |
رَوِيدْ |
رفتید |
شما |
رَوَنْنْ |
رفتند |
ایشان |
من رَوَمْ “ben giderim”, تو رَوِی “sen gidersin”, او رَوَدْ “o gider” ما رَوِيم “biz gideriz”, شما رَوِید “siz gidersiniz” ايشان رَوَند “onlar giderler” şeklindedir. En başta söylediğimiz gibi نَه edatını fiilin başına getirerek olumsuz yapabiliriz. Fakat daha önce de dediğimiz gibi “geniş zaman” daha çok “şimdiki zaman” kalıbıyla ifade edilir. Geniş zamanın olumlu hali tabloda verilmiştir. Hatta geçmiş zaman ile farkı bilinsin diye karşılaştırılmalı verilmiştir. Olumlu geniş zaman çekimi رَفْتَنْ “reften-gitmek” fiili için tablodaki gibidir. Fakat geniş zamanı olumsuz yapmak istediğimizde fiilin başına şimdiki zamanı ifade etmekte kullanılan مِى edatı ve bu edatın başına da olumsuzluk edatı olan نَه edatını koyarak elde edebiliriz. Aşağıdaki tabloda رَفْتَنْ “reften-gitmek” fiilinin geniş zaman olumsuz çekimleri verilmiştir.
رَفْتَنْ “reften-gitmek” |
netice |
Geniş zaman fiil |
Şimdiki zaman eki |
Menfi Ek |
نَمِى رَوَمْ |
رَوَمْ |
مِى |
نَـ |
نَمِى رَوِى |
رَوِى |
مِى |
نَـ |
نَمِى رَوَدْ |
رَوَدْ |
مِى |
نَـ |
نَمِى رَوِيمْ |
رَوِيمْ |
مِى |
نَـ |
نَمِى رَوِيدْ |
رَوِيدْ |
مِى |
نَـ |
نَمِى رَوَنْدْ |
رَوَنْدْ |
مِى |
نَـ |
رَفْتَنْ “reften-gitmek” |
Ben gitmem |
نَمِى رَوَمْ |
من |
Sen gitmezsin |
نَمِى رَوِى |
تو |
O gitmez |
نَمِى رَوَدْ |
او |
Biz gitmeyiz |
نَمِى رَوِيمْ |
ما |
Siz gitmezsiniz |
نَمِى رَوِيدْ |
شما |
Onlar gitmezler |
نَمِى رَوَنْدْ |
ایشان |
Yorum Yaz