Amil, Mamul ve İrab

فَهَذِهِ رِسَالَةٌ فِيمَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ كُلُّ مُعْرِبٍ أَشَدُّ الْإِحْتِيَاجِ وَ هُوَ ثَلَثَةُ أَشْيَاءَ. اَلْعَامِلُ وَ الْمَعْمُولُ وَ الْعَمَلُ اَىِ الْإِعْرَابُ. فَوَجَبَ تَرْتِيبُهَا عَلَى ثَلَثَةِ اَبْوَابٍ.

arapcadilbilgisi.com

فَهَذِهِ işte bu (kitap), رِسَالَةٌ bir risaledir, yazılmış bir metindir ki, فِيمَا onun içindeki şeye, يَحْتَاجُ إِلَيْهِ o (bu) risaleye, yazılmış metinin içerisindekine ihtiyaç duyar, كُلُّ مُعْرِبٍ her Arapçayla uğraşan, muarrib, irab yapan her kimse, أَشَدُّ الْإِحْتِيَاج ihtiyacın şiddetli bir haliyle ihtiyaç duyar, وَ هُوَ ve o ihtiyaç duyulan şey ise, ثَلَثَةُ أَشْيَاءَ üç şeydir; اَلْعَامِلُ amil,  وَ الْمَعْمُولُ ve mamul, وَ الْعَمَلُ ve amel, اَىِ الْإِعْرَابُ yani amelden kasıt irab, فَوَجَبَ böylece vacip olmuştur, gerekmiştir, تَرْتِيبُهَا onu tertib etmek, عَلَى ثَلَثَةِ اَبْوَابٍ üç bab üzere.

Metnin Toplu Manası: Bu risale, her irab yapmak isteyen kişi için şiddetle ihtiyaç duyduğu şeyi kapsayan bir kitaptır. Ve bu kapsama 3 şeydir. Birincisi عَامِلْ yani etken, ikincisi مَعْمُولْ yani etkilenen ve üçüncüsü عَمَلْ yani إِعْرَابْ irabtır.

İzhar kitabı Avamil kitabının konu olarak aynısıdır fakat daha kapsamlısıdır