اَلْبَابُ الثَّالِثُ؛ مِنْهَا فَعْوَلَ يُفَعْوِلُ فَعْوَلَةً وَ فِعْوَالاً وَ مَوْزُونُهُ؛ جَهْوَرَ يُجَهْوِرُ جَهْوَرَةً وَ جِهْوَارًا وَ عَلاَمَتُهُ؛ أَنْ يَكُونَ مَاضِيهِ عَلَى أَرْبَعَةِ أَحْرُفٍ بِزِيَادَةِ الْوَاوِ بَيْنَ الْعَيْنِ وَ اللَّامِ وَ بِنَاؤُهُ؛ أَيْضًا لِلتَّعْدِيَّةِ فَقَطْ. نَحْوُ؛ جَهْوَرَ زَيْدٌ الْقُرْآنَ
اَلْبَابُ الثَّالِثُ üçüncü bab, مِنْهَا ondan, yani 6 tane olan Rübai mücerrede mülhak olanlardan, mazisi فَعْوَلَ ve muzarisi يُفَعْوِلُ ve masdarları ise فَعْوَلَةً ve فِعْوَالاً vezinlerinde gelir. وَ مَوْزُونُهُ bu babın mevzunu mazide جَهْوَرَ ve muzaride يُجَهْوِرُ ve masdarlarda ise جَهْوَرَةً ve جِهْوَارًا şeklindedir. وَ عَلاَمَتُهُ bu babın alameti; أَنْ يَكُونَ olmasıdır, مَاضِيهِ mazisinin, عَلَى أَرْبَعَةِ أَحْرُفٍ dört harf üzere, بِزِيَادَةِ الْوَاوِ bir va harfi ziyadesiyle, بَيْنَ الْعَيْنِ وَ اللَّامِ ayn ul-fiil ile lâm ul-fiil arasına. وَ بِنَاؤُهُ bu babın binası; أَيْضًا bir önceki bab gibidir, لِلتَّعْدِيَّةِ فَقَطْ sadece geçişli fiiller içindir. نَحْوُ müteaddi fiile misal şöyledir; جَهْوَرَ زَيْدٌ الْقُرْآنَ “Zeyd kuranı sesli okudu” gibidir.
Metnin Toplu Manası: Rübai Mücerred tek bab olan فَعْلَلَ “dehrace” babına mülhak olan 6 babın üçüncüsünün mazisi فَعْوَلَ ve muzarisi يُفَعْوِلُ ve masdarları ise فَعْوَلَةً ve فِعْوَالاً vezinlerinde gelir. Bu baba uygun olarak gelen mevzunlar mazide جَهْوَرَ ve muzaride يُجَهْوِرُ ve masdarlarda ise جَهْوَرَةً ve جِهْوَارًا şeklindedir. Bu babın alameti, daha evvel 3 harfli olan جهر fiilinin ayn ul-fiili ile lâm ul-fiili arasına bir vav harfinin ziyade edilmesiyle mazisinin 4 harf üzere olmasıdır. Bu babın binası bir önceki bab gibi sadece müteaddi içindir. Müteaddi fiile misal جَهْوَرَ زَيْدٌ الْقُرْآنَ “Zeyd kuranı sesli okudu” gibidir.
Yorum Yaz